پکینگ آب‌بندی (Gland Packing) یک نوع نوار یا طناب بافته‌شده است که برای جلوگیری از نشت سیالات در پمپ‌ها، شیرآلات، میکسرها و تجهیزات صنعتی استفاده می‌شود. این محصول معمولاً از الیاف نسوز مانند آرمید، گرافیت، تفلون (PTFE)، الیاف شیشه یا ترکیب آن‌ها ساخته می‌شود و به دلیل ساختار انعطاف‌پذیر خود به‌خوبی در اطراف شفت یا پیستون قالب می‌گیرد و فضای خالی را پر می‌کند. انتخاب نوع پکینگ به دما، فشار، سرعت شفت و نوع سیال بستگی دارد و مزیت آن نسبت به آب‌بندهای مکانیکی، سادگی نصب، هزینه کمتر و امکان تعمیر سریع در محل است. استفاده صحیح و روانکاری مناسب، عمر مفید پکینگ را افزایش داده و از ایجاد سایش یا آسیب به شفت جلوگیری می‌کند.
درک تفاوت بین انواع پکینگ‌های آب‌بندی بسیار مهم است تا بتوانید برای کاربرد خود بهترین انتخاب را داشته باشید. در ادامه یک راهنمای جامع بر اساس جنس، شکل و کاربرد ارائه می‌شود.
دسته‌بندی کلی بر اساس جنس و مواد اولیه
پکینگ‌ها در انواع مختلفی ساخته می‌شوند که هر کدام برای دما، فشار و محیط شیمیایی خاصی مناسب هستند.
| جنس پکینگ | مواد تشکیل‌دهنده | مزایا | معایب | کاربردهای معمول |
|---|---|---|---|---|
| پکینگ تفلونی (PTFE) | تفلن خالص یا رشته‌های تفلن | - مقاومت شیمیایی عالی - اصطکاک بسیار پایین - محدوده دمایی خوب (۲۰۰- تا ۲۶۰°C) |
- رسانایی حرارتی پایین - خزش (Cold Flow) تحت فشار |
- شیرهای صنایع شیمیایی و دارویی - محیط‌های خورنده (اسیدها، بازها، حلال‌ها) - مواد غذایی و نوشیدنی (تمیزکاری آسان) |
| پکینگ گرافیتی | الیاف کربن یا گرافیت فشرده | - مقاومت حرارتی بسیار عالی (تا ۴۵۰°C در هوا و تا ۳۰۰۰°C در خلأ) - خودروان‌کاری عالی - مقاومت در برابر خزش |
- مقاومت مکانیکی پایین (شکننده) - در محیط‌های اکسیدکننده قوی مقاوم نیست |
- پمپ‌ها و شیرهای دما بالا (بخار، روغن داغ) - اگزوز و سیستم‌های احتراق - صنایع نفت، گاز و پتروشیمی |
| پکینگ آزبست | الیاف معدنی آزبست | - مقاومت حرارتی و مکانیکی عالی | - سمی و سرطان‌زا | به دلیل خطرات سلامتی در اکثر کشورها استفاده نمی‌شود. |
| پکینگ ارگانیک / گیاهی | الیاف طبیعی (کتان، پنبه، جوت) | - انعطاف‌پذیری و چگالی خوب - قیمت مقرون‌به‌صرفه |
- مقاومت کم در برابر حرارت (حداکثر ۱۰۰°C) - مستعد پوسیدگی در محیط‌های مرطوب |
- آب سرد و گرم - روغن‌های هیدرولیک و روانکاری غیرخورنده - هوای فشرده (در دما و فشار پایین) |
| پکینگ آرامید (کِولار) | الیاف مصنوعی بسیار مقاوم (آرامید) | - استحکام مکانیکی بسیار بالا - مقاومت سایشی عالی - مقاومت حرارتی خوب (تا ۳۰۰°C) |
- قیمت نسبتاً بالا - مقاومت شیمیایی در برخی اسیدها ضعیف است |
- محیط‌های با فشار و سرعت بالا - پمپ‌های سانتریفیوژ - صنایع کاغذسازی و فولاد |
| سیلیکونی | الیاف سیلیکون | - انعطاف‌پذیری بالا در دماهای پایین - مقاومت خوب در برابر ازن و هوا |
- مقاومت مکانیکی پایین - محدوده دمایی متوسط |
- صنایع غذایی و دارویی (غیرسمی) - محیط‌های با دمای متغیر |
دسته‌بندی بر اساس شکل و نوع بافت
شکل پکینگ نیز در عملکرد آن بسیار مؤثر است.
| نوع پکینگ | شکل | ویژگی‌ها و کاربرد |
|---|---|---|
| پکینگ حلقوی (چهارگوش) | متداول‌ترین نوع. به صورت حلقه‌های برش‌خورده (رینگ) استفاده می‌شود. برای طیف وسیعی از کاربردها. | |
| پکینگ بافته‌شده (Braided) | به صورت کلاف طولانی. برای آب‌بندی میله‌ها (استم پکینگ) و شیرها استفاده می‌شود. | |
| پکینگ پیچی (Coil Packing) | به صورت فنر پیچ‌خورده. نصب آسان و عملکرد یکنواخت. برای شیرها و اتصالات. | |
| پکینگ لاستیکی | - | معمولاً اورینگ یا گسکت‌های الاستومری. برای آب‌بندی ساکن (استاتیک) بین دو سطح فلنج. |
خلاصه انتخاب بر اساس کاربرد (چک‌لیست سریع)
برای انتخاب صحیح، به این سه سؤال پاسخ دهید:
-
چه سیالی را آب‌بندی می‌کنید؟ (آب، بخار، اسید، روغن، گاز؟)
-
دما و فشار چقدر است؟ (دمای محیط؟ داغ؟ بسیار داغ؟)
-
سرعت و نوع حرکت چیست؟ (شیر که چرخشی است؟ پمپ که رفت‌وبرگشتی است؟ آب‌بندی ساکن؟)
| کاربرد | پیشنهاد اول | پیشنهاد جایگزین |
|---|---|---|
| آب سرد و گرم (شیرهای خانگی) | پکینگ تفلنی (PTFE) | پکینگ ارگانیک (کتان) |
| بخار داغ (Steam) | پکینگ گرافیتی | - |
| اسیدها و مواد شیمیایی خورنده | پکینگ تفلنی (PTFE) | - |
| روغن‌های داغ و هیدرولیک | پکینگ گرافیتی یا آرامید | پکینگ تفلنی |
| هوای فشرده | پکینگ تفلنی | پکینگ ارگانیک (برای فشار پایین) |
| صنایع غذایی و دارویی | پکینگ تفلنی خالص غذایی (FDA) یا سیلیکونی | - |
| سیستم‌های دما و فشار بسیار بالا | پکینگ گرافیتی | پکینگ آرامید |
نکات مهم نصب و استفاده
-
نصب صحیح: پکینگ باید به اندازه مناسب برش بخورد و حلقه‌ها به صورت اریب (۴۵ درجه) برش داده شوند تا درزها روی هم نیفتند.
-
سفت‌کردن مناسب: پس از نصب، شیر یا پمپ را به نرمی سفت کنید و پس از راه‌اندازی و گرم شدن، اگر نشتی داشت، کمی بیشتر سفت کنید. سفت‌کردن بیش از حد باعث سوختن پکینگ و سایش شدید می‌شود.
-
مشاوره با کاتالوگ: همیشه بهترین منبع برای انتخاب پکینگ، کاتالوگ و جداول انتخاب (Selection Guide) سازنده پکینگ است که دقیقاً مشخص می‌کند هر نوع برای چه دما، فشار و محیطی مناسب است.
امیدوارم این اطلاعات به شما کمک کند. برای انتخاب نهایی، اگر نوع سیال، دما و فشار دقیق را بگویید، می‌توانم راهنمایی دقیق‌تری ارائه
- ۰ ۰
- ۰ نظر
